Η πολιτική πίσω από το απολιτίκ
Προφανώς δεν είναι κυπριακό το φαινόμενο των πολιτικών κι επίδοξων πολιτικών που περιφέρονται στον δημόσιο χώρο με μόνο όπλο την εικόνα, τα likes και τους followers, αντί θέσεων και προγραμμάτων. Η γιγάντωση του φαινομένου ενόψει των διπλών εκλογών του Ιούνη είναι από μια άποψη αναπόφευκτη.
Μια πρώτη ‒ίσως απλουστευμένη‒ εξήγηση θα ήταν η εξής: όταν τα πρόσωπα που βρίσκονται στα δύο ανώτατα αξιώματα, Πρόεδρος της Δημοκρατίας και Πρόεδρος της Βουλής, εφαρμόζουν τη συνταγή και καταφέρνουν να επικρατούν σε εκλογές και μετρήσεις δημοφιλίας, γιατί να μην την αντιγράφουν κι άλλοι; Η συνταγή άλλωστε είναι απλή. Ο «ενδιαφερόμενος» εξαφανίζει τις πολιτικές παρεμβάσεις και τοποθετήσεις για δύσκολα θέματα. Ακολούθως, πλημμυρίζει τους λογαριασμούς του στα σόσιαλ με απαστράπτον λαϊφστάιλ, οικογενειακά στιγμιότυπα, φιλανθρωπικά events, φωτογραφίες με μόνιμο ντεκόρ χαρούμενα παιδιά κι αυτοσκηνοθετείται «εναλλακτικός», «σύγχρονος», ενίοτε και «αντισυστημικός». Ο όποιος πολιτικός λόγος περιορίζεται στην ξύλινη γλώσσα του μάρκετινγκ, που καθιστά δυσδιάκριτο αν μιλούμε για δημόσιο πρόσωπο που θα καθορίζει τις τύχες του τόπου ή για διαφήμιση ασφαλιστικής εταιρείας.
Τρεις επισημάνσεις.
Πρώτο. Σε αντίθεση με ό,τι συνήθως λέγεται, δεν ισχύει ότι οι φορείς αυτής της συνταγής «δεν έχουν πολιτικές θέσεις». Έχουν και παραέχουν. Ακόμα και οι πιο φανταχτεροί φελλοί της πολιτικής ζωής ‒όποιους κι αν εννοεί ο καθένας‒ καθημερινά ψηφίζουν συγκεκριμένα πράγματα στα κέντρα λήψης αποφάσεων και καθορίζουν τις ζωές μας προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση. Για να ακριβολογούμε λοιπόν, η επικοινωνία δεν υποκαθιστά την πολιτική που υποτίθεται ότι δεν υπάρχει. Εδώ, η επικοινωνία συγκαλύπτει την πολιτική που υπάρχει, αλλά για κάποιους λόγους οι φορείς της δεν θέλουν να την εκθέσουν στην κρίση της κοινωνίας και στη δοκιμασία της πολιτικής αντιπαράθεσης. Άλλωστε, ούτε στην πολιτική ούτε ευρύτερα στη δημόσια σφαίρα υφίσταται τίποτα «απολιτίκ». Ούτε καν η Γιουροβίζιον. Όσο τετριμμένο κι αν ακούγεται είναι απολύτως αληθές ότι όποιος είναι εναντίον «της πολιτικής» γενικά, είναι στην πράξη υπέρ της πολιτικής που του επιβάλλεται, της πολιτικής που κυριαρχεί. Στην Κύπρο, στην Ευρώπη, στην κυβέρνηση, στη βουλή, στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Δεύτερο. Το εκλογικό σώμα δύσκολα και αργά αποδομεί τέτοια προφίλ πολιτικών, τα οποία φιλοτεχνούνται από στρατιές επικοινωνιακού προσωπικού, με αφειδώλευτο χρήμα και συνήθως με τις πλάτες των Media. Η δημοσιογραφία όμως όφειλε κι οφείλει να θέτει τις δύσκολες ερωτήσεις, να μην δέχεται τις προκάτ γενικολογίες, να απαιτεί απαντήσεις από όλους όσοι διεκδικούν την ψήφο του κόσμου. Και από τον «φτασμένο» πολιτικό κι από τη νεοφανή περσόνα των ΜΚΔ. Πρέπει να απαντήσει ο υποψήφιος ευρωβουλευτής αύριο στο Ευρωκοινοβούλιο θα υπερψηφίζει π.χ. τα κονδύλια για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας; Τη φορολόγηση των τραπεζών; Την απελευθέρωση των μεταλλαγμένων; Τι θα λέει για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τον ευρωστρατό, τη Γάζα;
Αναπόδραστα, αργά ή γρήγορα αυτά φανερώνονται όταν έρχεται ο λογαριασμός των αποφάσεων. Τότε, οι περισσότεροι αντιλαμβάνονται γιατί ορισμένοι πολιτικοί δεν μιλούσαν για τις πολιτικές τους, αλλά για οτιδήποτε άλλο. Στο μεσοδιάστημα όμως, διακυβεύονται πολλά. Ζωές, δικαιώματα, κατακτήσεις, μισθοί, βιοτικό επίπεδο. Ενίοτε, η τύχη της χώρας. Γι’ αυτό οι ερωτήσεις πρέπει να τεθούν έγκαιρα, πριν την κάλπη.
Τρίτο. Απαιτείται και η ανάποδη ανάγνωση. Το αντίδοτο στο φαινόμενο δεν είναι η συλλήβδην δαιμονοποίηση της επικοινωνίας. Αντίθετα, επικοινωνιακή πολιτική πρέπει να αποκτήσουν όσοι δεν έχουν ή δεν τα παν καλά με αυτή. Έχουμε ευθύνη όσοι ασκούμε πολιτική, να βρίσκουμε τους τρόπους για να φτάνει το μήνυμά μας στην κοινωνία ή έστω στα ακροατήρια που επιλέγουμε. Κρινόμαστε και για αυτό, όχι μόνο αν λέμε σωστές θέσεις στον καθρέφτη ή στη Βουλή. Δεν υπάρχει πολιτική δωματίου. Το ζητούμενο εδώ όμως είναι η επικοινωνία να υπηρετεί την πολιτική, όχι το αντίστροφο. Η επικοινωνία να φωτίζει και να αναδεικνύει την πολιτική, τα προγράμματα, τις θέσεις και τις αντιθέσεις, όχι να τις συσκοτίζει.
Tου Γιώργου Κουκουμά – Εκπροσώπου Τύπου του ΑΚΕΛ και Βουλευτή Αμμοχώστου
Εγγραφείτε στη λίστα επικοινωνίας του ΓΝΩΡΑ Confidential για να λαμβάνετε πρώτοι το μηνιαίο Newsletter.