Την ώρα που οι βασικοί του αντίπαλοι μοιάζουν απορροφημένοι στα (πολλά) προβλήματά τους, το ΑΚΕΛ επιχειρεί επανεκκίνηση και ανανέωση της εικόνας του. Η συγκυρία φαινομενικά είναι ιδανική για το κόμμα της Αριστεράς, με τον ΔΗΣΥ βυθισμένο στην εσωστρέφεια και τις διαφορές μεταξύ των ηγετικών στελεχών του, και την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη να ψάχνει ακόμη τα πατήματά της, χωρίς επιτυχία μέχρι στιγμής.

Μεγάλος στόχος του ΑΚΕΛ είναι να κοιτάξει ξανά πέραν του στενού κομματικού πυρήνα. Να επαναπροσεγγίσει ψηφοφόρους με τους οποίους είχε κάποια στιγμή συναντηθεί, αλλά χώρισαν οι δρόμοι τους σε πορεία 20 και πλέον χρόνων και στράφηκαν είτε προς την αποχή, είτε προς άλλες πολιτικές δυνάμεις.

Θυμίζουμε ότι στις βουλευτικές εκλογές του 2001 το ΑΚΕΛ κατέγραψε ιστορικά υψηλό ποσοστό με 34,71%, λαμβάνοντας 142.647 ψήφους στην κάλπη. Είκοσι χρόνια αργότερα, στις βουλευτικές εκλογές του 2021, το ΑΚΕΛ κατέγραψε ιστορικά χαμηλό ποσοστό, με 22,34% και 79.913 πραγματικές ψήφους στην κάλπη. Σε διάστημα 22 χρόνων, χωρίς υπερβολή το ΑΚΕΛ βρέθηκε από τα ψηλά στα χαμηλά. Από την εκλογή για πρώτη φορά του γ.γ. του κόμματος στην Προεδρία της Βουλής (2001) και την Προεδρία της Δημοκρατίας (2008), το ΑΚΕΛ έφθασε να καταγράφει τον περασμένο Φεβρουάριο, υπό την ηγεσία του Στέφανου Στεφάνου, την τρίτη διαδοχική ήττα σε Προεδρικές Εκλογές (2013, 2018, 2023).

Η αλήθεια είναι ότι η τελευταία ήττα των Προεδρικών Εκλογών του 2023 δεν πόνεσε όσο προηγούμενες. Το γεγονός ότι ο υποψήφιος του κόμματος Ανδρέας Μαυρογιάννης κατάφερε να εξασφαλίσει το εισιτήριο για τον β’ γύρο ξεπερνώντας κατά πολύ τα ποσοστά που κατέγραψε το κόμμα στις βουλευτικές εκλογές του 2021, σε βάρος μάλιστα του υποψηφίου του Δημοκρατικού Συναγερμού, εξασφάλισε στην ηγεσία του ΑΚΕΛ μια περίοδο ηρεμίας για να προχωρήσει σε αλλαγές και ανασύνταξη δυνάμεων.

Η αλλαγή εικόνας

Ο Στέφανος Στεφάνου ουσιαστικά κέρδισε μέσα από το αποτέλεσμα των Προεδρικών Εκλογών τον απαραίτητο χρόνο για να επιχειρήσει την επανεκκίνηση του ΑΚΕΛ. Η αρχή έγινε με την ανανέωση του λογοτύπου και την ανακαίνιση των κομματικών γραφείων τον περασμένο Οκτώβριο. Λεπτομέρεια; Κάθε άλλο: Το κτήριο στο οποίο στεγάζεται κάθε οργανισμός είναι η βιτρίνα του. Είναι η εικόνα που ανακαλούμε στο μυαλό μας όταν αναφερόμαστε σε αυτόν. Πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για ένα κόμμα, η βιτρίνα του οποίου προβάλλεται κάθε βράδυ μέσα από τα δελτία ειδήσεων. Η εικόνα των γερασμένων κτηρίων του ΑΚΕΛ αντανακλούσε σε ένα «κουρασμένο» κόμμα που έμεινε πίσω από την εποχή. Και το ΑΚΕΛ έκρινε ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή για να αλλάξει τη βιτρίνα, την εικόνα του, αλλά και να εξασφαλίσει στα έμμισθα στελέχη του έναν ευχάριστο και ανανεωμένο χώρο εργασίας. «Επενδύσαμε κτηριακά για να γίνει η δουλειά μας καλύτερη, ποιοτικότερη, αποτελεσματικότερη», ήταν η χαρακτηριστική αναφορά του γ.γ. του ΑΚΕΛ στα εγκαίνια.

Η συνέχεια δόθηκε με το Καταστατικό Συνέδριο. Προωθήθηκαν μια σειρά από αλλαγές, μερικές από τις οποίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τα δεδομένα του ΑΚΕΛ, ικανοποιώντας αιτήματα της βάσης που διατυπώνονταν σε κάθε κομματικό Συνέδριο για να ισχυροποιηθεί ο λόγος και ο ρόλος κάθε κομματικού μέλους:

• Η εκλογή του γενικού γραμματέα από το Συνέδριο αντί από την Κεντρική Επιτροπή (ΚΕ) ήταν διαχρονική απαίτηση της βάσης. Με αυτόν τον τρόπο η διαδικασία εκλογής γίνεται πιο αντιπροσωπευτική, η δύναμη είναι στα χέρια των μελών και περιορίζονται τα τραύματα που άφησαν στο παρελθόν εκλογικές αναμετρήσεις σε επίπεδο Κεντρικής Επιτροπής.
• Η εισαγωγή πρόνοιας ώστε τα μέλη της ΚΕ που δεν εργάζονται στον επαγγελματικό μηχανισμό και τις λαϊκές οργανώσεις να συνιστούν τουλάχιστον το 60% του σώματος, ανοίγει την πόρτα της ΚΕ διάπλατα σε στελέχη που δεν θα είχαν διαφορετικά μια τέτοια ευκαιρία. Με αυτόν τον τρόπο το ΑΚΕΛ διευρύνει το περιθώριο ανάδειξης νέων στελεχών, ενώ διασφαλίζει ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται δεν θα αντικρίζονται μόνο μέσα από τον φακό του στενού κομματικού πυρήνα και των εμμίσθων.
• Η καθιέρωση ασυμβίβαστου των αξιωμάτων του κεντρικού οργανωτικού, του επαρχιακού και του επαρχιακού οργανωτικού γραμματέα με τα δημόσια αξιώματα του βουλευτή, του ευρωβουλευτή, του δημάρχου και του προέδρου επαρχιακού οργανισμού, καθώς και η μείωση των θητειών των βουλευτών/ευρωβουλευτών από τρεις σε δύο, είναι μια απόφαση που επίσης ανοίγει διάπλατα τον δρόμο για την ανανέωση του στελεχικού δυναμικού του κόμματος.
• Η κατάργηση της κατάταξης για την εκλογή των μελών της ΚΕ (μέχρι σήμερα μια επιτροπή πρότεινε στο Συνέδριο ποιοι θα έπρεπε να εκλεγούν στην ΚΕ, διαδικασία που πλέον καταργείται) διασφαλίζει μια πιο δίκαιη και διαφανή εκλογική διαδικασία, αποφεύγοντας την εσωστρέφεια και τα μουρμουρητά που προκαλούσε σε κάθε Συνέδριο η διαδικασία αξιολόγησης και κατάταξης των υποψηφίων.

Η μεγάλη ευκαιρία του Στέφανου

Οι αλλαγές που προωθήθηκαν στο ΑΚΕΛ ασφαλώς και ικανοποιούν σημαντική μερίδα του κομματικού ακροατηρίου, που βλέπει να ενισχύεται η εσωκομματική δημοκρατία και ο ρόλος των μελών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Υπήρξαν βεβαίως και αντιδράσεις, τις οποίες το ΑΚΕΛ θα πρέπει να διαχειριστεί, ενώ δεν μπορεί παρά να σημειωθεί και η εμφάνιση της Κομμουνιστικής Πρωτοβουλίας Κύπρου αμέσως μετά το Καταστατικό Συνέδριο. Απομένει να διαφανεί πώς θα εξελιχθεί το συγκεκριμένο εγχείρημα, αν θα μετεξελιχθεί σε κόμμα, και ποια πρόσωπα θα το στηρίξουν.

Σε κάθε περίπτωση, το στοίχημα για το ΑΚΕΛ είναι να δώσει το μήνυμα ότι αλλάζει, ότι ανοίγει ξανά τις πόρτες του στην κοινωνία, σε ψηφοφόρους πέραν του κομματικού ακροατηρίου. Να συναντηθεί ξανά με ψηφοφόρους που κινούνται στις παρυφές της Αριστεράς ή βλέπουν με συμπάθεια την Αριστερά, αλλά δεν μπορούν να εκφραστούν μέσα από τις γραμμές ενός κόμματος κομμουνιστικού τύπου. Είναι σε αυτό το πλαίσιο που εντάσσεται η ανακοίνωση για κατάργηση ουσιαστικά του θεσμού των Νέων Δυνάμεων και η αντικατάστασή του από μια πολιτική πλατφόρμα συμπόρευσης του προοδευτικού χώρου με το ΑΚΕΛ που θα λειτουργεί στη βάση συγκεκριμένης πολιτικής ατζέντας, με καλύτερη αμφίδρομη σχέση με το κόμμα και αναβαθμισμένη συμμετοχή στις διαδικασίες ζύμωσης του κόμματος.

Ενόψει της διπλής εκλογικής μάχης των επικείμενων Δημοτικών Εκλογών και Ευρωεκλογών, το ΑΚΕΛ έχει μια χρυσή ευκαιρία: Να εκμεταλλευτεί τα προβλήματα των αντιπάλων του και να επιστρέψει ως πρώτη πολιτική δύναμη, κτίζοντας νικηφόρες συμμαχίες που θα του εξασφαλίσουν σημαντικές δημαρχίες, αντί να αρκείται σε τιμητικές ήττες όπως συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια.

Το γήπεδο φαίνεται πρόσφορο: Ο ΔΗΣΥ δείχνει να μην έχει ξεπεράσει το σοκ της ήττας στις Προεδρικές Εκλογές, η νέα πρόεδρος του κόμματος αμφισβητείται σε κάθε ευκαιρία από ορατούς και αόρατους εσωκομματικούς εχθρούς, ενώ υπέπεσε σε σημαντικά λάθη στη διαδικασία επιλογής υποψηφίων για τις Δημοτικές Εκλογές, αφήνοντας χώρο στο ΑΚΕΛ για να συναντηθεί με το ΔΗΚΟ και να διεκδικήσουν μαζί σημαντικούς δήμους. Την ίδια στιγμή ο Νίκος Χριστοδουλίδης εξακολουθεί να δίνει την εντύπωση ότι συνεχίζει σε ρυθμούς προεκλογικής εκστρατείας, ενώ το ζητούμενο είναι να κυβερνήσει, η ΕΔΕΚ βρίσκεται προ του φάσματος διάσπασης με την εμφάνιση της κίνησης Παπαδάκη, ενώ οι Οικολόγοι μετράνε πληγές και επέστρεψαν στα… παλιά με την επάνοδο Περδίκη στην ηγεσία. Ακόμη και η δημοσκοπική άνοδος του ΕΛΑΜ είναι ένα χαρτί που μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος του ΑΚΕΛ.

Θα τα καταφέρει ο Στέφανος Στεφάνου να δώσει ξανά στο ΑΚΕΛ τον τίτλο της πρώτης πολιτικής δύναμης στις ερχόμενες εκλογές;

Ας κρατήσουμε πάντως για τον γ.γ. του ΑΚΕΛ, ότι διατήρησε αλώβητη την εικόνα του σε προσωπικό επίπεδο, σε πολύ δύσκολα χρόνια για το ΑΚΕΛ, μολονότι διετέλεσε κυβερνητικός εκπρόσωπος επί Χριστόφια. Διαθέτει επικοινωνιακά χαρίσματα, ξέρει πολύ καλύτερα το παιχνίδι της επικοινωνίας και της δικτύωσης με τα ΜΜΕ από ό,τι οι προκάτοχοί του, ενώ αντιλαμβάνεται τη σημασία των διαπροσωπικών σχέσεων στην πολιτική. Όμως η επικοινωνίαδεν είναι παρά ένα από τα πολλά συστατικά της πολιτικής. Χρειάζονται πολύ περισσότερα. Κυρίως οι πολιτικοί κρίνονται από το αν μπορούν να δώσουν λύσεις σε βάθος χρόνου σε πραγματικά προβλήματα της κοινωνίας.

Tης Κατερίνας Ζορπά –  Senior Communication Consultant στη ΓΝΩΡΑ Σύμβουλοι Επικοινωνίας

Το άρθρο φιλοξενήθηκε στο 22ο τεύχος του ΓΝΩΡΑ Confidential.